REHBERLİK SERVİSİMİZ

Psikolojik danışmanlık ve Rehberlik, bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonelyardımsürecidir. Eğitim kurumları bu hizmetin uygulama alanlarından bir tanesidir. Ruh sağlığı açısından normal, ancak gelişimsel ve uyum sorunları olan herkesin bu hizmetlere ihtiyacı vardır. Örneğin, yeni okula gelmiş bir öğrencinin uyum sorunu olabilir, arkadaşsızlık çekebilir, bir başka öğrencinin sınavlara ilişkin kaygısı olabilir ya da bir üst eğitim kurumu veya meslek seçimiyle ilgili yardım isteyebilir.  Eğitim ortamında öğrencilere, psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri sunulduğu takdirde, öğretim ve yönetim işleri kolaylaşacak, hem geleceğin yetişkinleri olan çocuk ve gençlerin, dolayısıyla toplumun ruh sağlığı korunmuş hem de çağdaş eğitim ortamı sağlanmış olur.

 

İlkelerimiz

 Rehberlik Hizmetlerinin Yürütülmesinde Gönüllülük esastır:

 1. Rehberlik hizmetlerinin temelinde öğrenci/birey vardır: Rehberlik hizmetleri bireyin kişisel sosyal, eğitsel ve mesleki açılardan, her yönüyle bir bütün olarak gelişmesini sağlamak ve böylece bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımcı olmak amacıyla sunulmaktadır. Yapılan bütün rehberlik hizmetlerinin temel amacı, bireyin gelişimidir.

 2. Rehberlik hizmetlerinde gönüllülük ön plandadır: Rehberlik hizmetlerinin en önemli ilkelerinden birisi gönüllülüktür. Rehberlik hizmetleri, bireyi tanımak*ve kendisini bireye tanıtmak için gerçekleştirilir ve onun her yönden gelişimi amaçlanmaktadır. Öğrenci bu konuda bir direnç gösterirse, bireyden sağlıklı bilgiler almak zorlaşacaktır. Yani öğrencinin yardım almaya gönüllü olmaması süreci olumsuz etkileyecektir.

 3. Rehberlik tüm bireylere açık bir hizmettir: Rehberlik hizmetleri yararlanmak isteyen her bireye sunulur. Rehberliğin özünde hümanist (insancıl) bir anlayış vardır. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin bu özelliği öğrenci ya da insan ayrımı yapılmasını engeller. Yardım almak isteyen ve kendini gerçekleştirmek isteyen her birey bu hizmetten yararlanabilir.

 4. Rehberlikte gizlilik esastır: Bu ilke danışanın psikolojik danışmana karşı güven oluşturması için önemlidir. Güvenin oluşması danışanın kendisini rahatsız eden durumu psikolojik danışmana açmasını ve yardım almasını kolaylaştıracaktır.

 5. Rehberlik öğrenci ile ilgili kişilerle birlikte yürütülen bir hizmettir: Rehberlik uygulamalarında öğrenci ile ilgili herkes ortak bir anlayış ve iş birliği içinde çalışmalıdır. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin amacına tam olarak ulaşması, işlevini yerine getirebilmesi için hizmetlerin, psikolojik danışmanın öncülüğünde bireyin ilişki içinde olduğu diğer kişilerle birlikte yürütülmesi gerekmektedir.

 6. Rehberlikte insana saygı duymak esastır: Rehberlik hizmetleri, din, dil, ırk ayrımı yapmadan, insanın kişiliğine, ihtiyaçlarına saygılı olmayı gerektirir. Birey, sırf insan olduğu için saygıyı hak eden bir varlıktır. Bu ilkenin varlığı rehberlik hizmetlerini sunarken insan ayrımı yapılmasını engellemektedir.

 7. Rehberlik eğitimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir parçasıdır: Rehberlik hizmetini eğitimden ayrı bir hizmet olarak düşünmemek gerekir. Eğitim bireyin daha çok öğrenme yaşantısıyla ilgilenmektedir. Bu durumda bireyin, duygusal ve sosyal yönleri ihmal edilebilir. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmeti ise ihmal edilmiş bu yönleri tamamlayan bir yapıdır.

 

 8. Rehberlik hizmetlerinde bireysel farklılıklar esastır: Farklı okullardaki veya okuldaki bütün sınıfların aynı rehberlik programını uygulaması rehberliğin bu ilkesiyle bağdaşmamaktadır. Her bireyin kişilik özellikleri, yaşantıları, ihtiyaçları birbirlerinden farklı olduğu için, bu farklılıklar dikkate alınarak uygun rehberlik hizmeti bireylere sunulmalıdır.

 9. Rehberlik hizmetleri yaşam boyu devam eder: Rehberlik hizmetleri sadece bireylere okul hayatı sürecince verilen bir hizmet değil, bireylere tüm yaşamı boyunca sunulan bir hizmettir. Öğrencilik dışında da bireylere rehberlik hizmetleri verilebilir, önemli olan bireydir ve bireyler her yaş döneminde farklı gelişimsel problemlerle karşılaşabilirler ve bunların çözümü için de rehberliğe ihtiyaç duyulabilir.

 10. Rehberlik hizmetlerinde bireye özerklik kazandırılmalıdır: Rehberlik hizmetlerinde bireyin sorunu, onun adına çözülmez, birey kendi sorununu çözebilecek yeterliliğe, özerkliğe ulaştırılmaya çalışılır. Bu, onun her yönüyle geliştirilmesiyle sağlanabilir.

 

 Hizmet Alanlarımız

 1.Psikolojik Danışma Hizmeti;

Psikolojik danışma "bireyin karar verme ve problem çözme ihtiyaçlarını karşılayarak gelişim ve uyumunu sürdürmesine yardımcı olmak amacıyla bireyle yüzyüze kurulan psikolojik yardım ilişkisidir". (gibson ve mitcehell 1990) 

 Bu hizmet yetişmiş uzman kişilerce verilen profesyonel bir hizmettir. Okuldaki rehberlik uzmanı (veya bu alanda yetişmiş uzman) tarafından verilir.

 2.Oryantasyon Hizmeti (Yeni Ortama Alıştırma);

Bu hizmet bir okula yeni başlayan öğrencilere eğitim yılı başında, okulu, kurallarını, işleyişini tanıtmak, okul ve o çevrede ihtiyaçlarını nasıl karşılayacakları hakkında bilgi vermek ve böylece yeni girdikleri ortama kısa sürede alışmalarına yardımcı olmak üzere yapılan çalışmalardır. Daha genele anlamda oryantasyon "Yeni bir işe, yeni bir okula, üniversiteye giren kişinin çevresine, işine, okuluna alışabilmesi için başladığı iş ya da okul çevresinde bulunan yetkiler tarafından hazırlanan özel ve oldukça kısa süreli bir eğitim programı"dır. (Ceylan, 1995) 

Buradan da anlaşılıyor ki oryantasyon hizmetini verecek psikolojik danışmanın/rehber öğretmenin bulunduğu yerde yani okulda yerleşik ve o ortamı biliyor olması önemli bir noktadır.

 3.Bireyi Tanıma Hizmeti

Rehberlik hizmetleri içinde, öğrencinin gelişimine ve uyumuna yardımcı olabilmek için onu tanımak gereklidir. Bireyin yetenekleri, özellikleri, güçlü ve sınırlı yönleri, beklenti ve idealleri, ailevi koşulları, başarı durumu, ilgileri vb. yönleri hakkında çeşitli bilgiler onun gelişimini izlemek ve yardımcı olmak için kullanılır. Bireyin tanınmasında sınıf öğretmenlerinin desteklenmesi ve iş birliği için okulda psikolojik danışmanın/rehber öğretmenin bulunması önemli ve vazgeçilmez bir husustur.

 4.Bilgi Toplama ve Yayma Hizmeti

Bireyin kendini gerçekleştirebilmesi için öncelikle kendini tanıması ve bulunduğu çevrede içinde yaşadığı toplumda kendini nasıl geliştirebileceğini iyi değerlendirmesi gerekir. İşte bilgi toplama hizmetleri öğrencinin gerek duyabileceği her türlü bilgiyi onun yararlanmasına sunmak için yapılan çalışmalardır. Örneğin: seçmeli derslerin bulunduğu bir sistemde öğrenciye seçmeli derslerin kapsamı, amacı, kazandıracakları hakkında bilgi verilmesi gerekir. Ya da temel eğitim sonunda öğrencilere gidecekleri çeşitli liseler, bunların yapısı, niteliği, giriş koşulları gibi bilgiler verilmelidir. Aynı şekilde lise öğrencilerine de üst eğitim kurumları, üniversiteler ve koşulları vb. bilgiler verilmesi gerekir. Özellikle mesleğe yönelmede meslekleri tanıtmak amacıyla güncel ve yeterli bilgilerin verilmesi gençlerin doğru ve isabetli bir karar vermelerine yardımcı olacaktır.

 Bunların yanı sıra okuldaki ve çevredeki eğitsel ve kültürel etkinlikler, yardım hizmetleri, yararlanılabilecek kurumlar, part time iş olanakları, mezun olduktan sonraki iş olanakları hakkında bilgiler...gibi öğrencilerin kendini geliştirmesi için ihtiyaç duyacağı her türlü bilginin toplanması, tasnifi, öğrencilerin yaralanmasına sunulması ve paylaşılması çalışmaları bu gruba girer.

 Buradan da anlaşılacağı gibi bu hizmetler süreklilik gerektiren okulda öğrencilerin içinde bulunarak etkin yapılabilir.

 5.Yöneltme ve Yerleştirme Hizmetleri

Öğrenci kendini tanıdıkça ve kendi gelişimi için yararlanabileceği bilgileri edindikçe bu iki grup bilgiyi kullanarak gelişime uygun durumlara yönelmeye başlayacaktır. İşte öğrencinin kendine uygun bir eğitim kurumuna, branşa, işe ya da mesleğe yönelmesi ve o konuma yerleşmesi için yapılabilecek yardım hizmetleri bu gruba girer. Ayrıca öğrencinin okul içi ya da okul dışı bir sosyal etkinliğe yönelmesi, psikolojik danışma hizmetinden yararlanması için teşvik edilmesi, seçmeli derslerden kendi gelişime yardımcı olacak alanları seçmesi, eğitim sırasında uygun kısa süreli iş, staj, uygulama alanlarına yönelmesine ve yerleşmesine yardım edici bütün çalışmalar bu hizmetlerin içine girer. Genel olarak bu hizmetlerin amacı bireyi içinde bulunduğu durumdan bir üst basamağa, gelişimi ve uyumu açısından daha iyi bir konuma yöneltmek ve yerleştirmek için çalışmaktır.

Bu hizmetin yürümesi için öğretmenin, psikolojik danışmanın/rehber öğretmenin, okul yöneticisi ve velilerle iş birliği içinde olması gereklidir.

6.İzleme ve Değerlendirme Hizmeti

İzleme ve değerlendirme hizmeti, yapılan önceki hizmetlerin bir devamı gibi düşünülebilir. Yöneltme ve yerleştirme sürecinin sonu ne olmuştur? Örneğin: psikolojik danışma yardımı alan öğrencide bu hizmetin sonucu beklenen değişiklik gerçekleşmiş midir? Oryantasyon hizmetleri öğrencilere ne ölçüde yararlı olmuştur? Okul içinde bir eğitici kola yerleştirdiğimiz öğrenci ya da okul dışında part-time işe yerleştirdiğimiz öğrenci o konuma ne derece uyum sağlamıştır? Bütün durumların izlenip değerlendirilmesi yapılan hizmetlerin etkinliğini anlamak, gerekiyorsa yardım hizmetlerini sürdürmek, yeni düzenlemeler yapmak için gerekir.

Buradan da anlaşılabileceği gibi sağlıklı bir izleme ve değerlendirme hizmeti verilebilmesi için rehber öğretmenin/psikolojik danışmanın okulunda uzun bir zaman yerleşik bulunmasını ön plana çıkarmaktadır.

 7.Müşavirlik (Konsültasyon) Hizmeti

Rehberlik hizmetleri kapsamına, doğrudan öğrenciye yönelik olmayan ancak yapılacak hizmetlerin niteliğini etkileyecek, bazı hizmetler daha girer. Örneğin: "çevre ve veli ile ilişkiler" ya da "araştırma-geliştirme" hizmetleri gibi. Önemli görülen bir başka hizmet müşavirlik (konsültasyon) hizmetidir. Bu hizmet, okuldaki rehberlik uzmanının, öğretmen ve yöneticilerin ortak bir rehberlik anlayışı kazanmaları, bu alanlardaki bilgi ve becerilerini artırmaları için onlara yardımcı olmasıdır. (Kepçeoğlu 1993). Bir diğer deyişle okuldaki rehberlik uzmanı ile öğrencinin eğitimi ve yetiştirilmesi ile ilgili bir ya da daha fazla sayıda kişinin (öğretmen yönetici, veli...) iş birliği içinde, öğrencinin gelişmesine yönelik olarak kurdukları yardım ilişkisidir (Akmam 1994).

Okuldaki psikolojik danışmanın/rehberlik uzmanının, kendi uzmanlık alanında sahip olduğu bilgi ve becerilerini öğretmen, veli ve yöneticilerin hizmetine sunması, onları bu konuda kendilerini geliştirmesine yardımcı olması, ortak ve yeterli bir rehberlik anlayışının gelişmesine çaba harcaması müşavirlik hizmetlerinin kapsamına girer. Uzman, rehberlik çalışmaları sırasında öğretmen ve yöneticilere gerek duydukları yardımı vermeye, karşılaşılan güçlükleri birlikte çözmeye, onlara uzmanlık alanı ile ilgili müşavirlik yapmaya her zaman hazır ve istekli olmalıdır. Çünkü bu uzmanın en önemli görevlerinden biridir. Böylece okullarda ortak bir rehberlik anlayışının gelişmesine yardım edebilir.

Bütün bu hizmetler, kolayca anlaşılabileceği gibi birbirini tamamlayan, birbirini destekleyen bazı noktalarda iç içe girmiş hizmetlerdir. Bir hizmet grubunu çıkarsak diğer tüm hizmetler aksar, eksik kalır. Tümü de öğrencinin gelişi, uyumu, daha başarılı ve mutlu olması için gereklidir.  

                                                  

Kaynak: Türk PDR Derneği Sitesi